فام تن ازDNAو پروتئین تشکیل شده است . ویژگی های ماده وراثتی موجود در هسته در زمان های مختلف :
یاخته در حال تقسیم باشد ¬ به صورت فام تن فشرده شده
یاخته در حال تقسیم نباشد ¬ به صورت فامینه(کروماتین) . فشردگی کمتر است و به صورت توده های درهم می باشد
نکته : در بیشتر عمر یاخته ، فامینه قابل مشاهده بوده و فشردگی ماده وراثتی کم است (نه اینکه فشرده نباشد !(
هر رشته ی فامینه ، دارای واحد های تکرار شونده به نام هسته تَن (نوکلئوزوم) است. در هر هسته تن ، مولکول دنا حدود 2 دور در اطراف 8 مولکول پروتئینی به نام هیستون پیچیده است .
نکته : هم در فام تن فشرده شده و هم در فامینه ، هیستون ها وجود داشته و مولکول دنا به دور آن ها پیچیده است
نکته : در اثر افزایش فشردگی در فام تن ، هسته تن های متوالی به هم نزدیک شده و فاصله بین آن ها کم می شود
فام تن مضاعف شده ، یعنی فام تنی که در حداکثر فشردگی قرار داشته و دارای دو فامینک خواهری می باشد. فامینک های خواهری از نظر نوع ژن ها یکسان اند (اگر کراسینگ اور رخ دهد، این ژن ها می توانند با هم متفاوت باشند(
فامینک های خواهری در محلی به نام سانترومر به یکدیگر متصل اند دقت کنید که اگر فامینه ی فشرده شده فاقد فامینک های خواهری باشد (یعنی فقط یک فامینک داشته باشد) ، حتی در این صورت نیز دارای سانترومر است !
نکته : سانترومر در وسط فامینک ها قرار ندارد (یکی از بازو های هر فامینک ، بلند تر است(
هر گونه از جانداران ، تعداد معینی فام تن در یاخته های پیکری (غیر جنسی) خود دارند که به آن عدد فام تنی می گویند دقت کنید گلبول های قرمز بالغ ، فاقد هرگونه هسته و ماده ژنتیک هستن! طراح میتونه از این نکته دام های زیادی طرح کنه.
همیشه یادتون باشه هر وقت اسم ماده ژنتیک و هسته و ... اومد ، گلبول قرمز رو یه گوشهی ذهنتون نگه دارین
یکسان بودن عدد فام تنی دو جاندار ، دلیلی بر این نیست که آن دو جاندار هم گونه یا مشابه باشند! مثلا هم انسان و هم درخت زیتون ، در یاخته های پیکری خود 46 فام تن دارند . اما از نظر شباهت ، عین سیبی هستن که از وسط منفجر شده
تعداد فام تن های جانداران مختلف (به جز باکتری ها) از 2 تا بیش از 1000 عدد متغیر است
برای تعیین تعداد فام تن ها و تشخیص بعضی از ناهنجاری های فام تنی ، کاریوتیپ تهیه می شود. کاریوتیپ ، تصویری از فام تن ها با حداکثر فشردگی است که براساس اندازه ، شکل و محل قرارگیری سانترومرها ، مرتب و شماره گذاری شده اند
نکته : کاریوتیپ ، از یاخته ی در حال تقسیم و در مرحله متافاز گرفته می شود
نکته : به وسیله کاریوتیپ ، محتوای ژنتیکی فام تن ها قابل بررسی است
جاندارانی که یاخته های پیکری آن ها از هر فام تن دو نسخه داشته باشند ، دولاد می گویند.